Artımak Rulman

Rulman Yağ Seçimi ve Konulacak Gres Miktarlarının Hesaplanması

  • Rulmana Konulacak Gres Tipinin Belirlenmesi

Açık (kapaksız) rulman maruz kaldığı uygulama şartlarına göre gres tipi belirlenir ve buna göre uygun gres seçimi yapılır. Bu şartlar uygulamanın maruz kaldığı yükler, sıcaklık, dış etkenler vb. olarak tanımlanabilir.

‘DN’ Faktörü Hesaplama;

DN = ((D+d)/2) X n

DN faktörü yukarıda belirtilen formül ile hesaplanır.

  1. D = rulman dış çap ölçüsü (mm)
  2. d = rulman iç çap ölçüsü (mm)
  3. n = dakikadaki devir sayısı (rpm)

Gres seçimi yapılırken Rulman DN faktörü hesabı yapılır ve gres üreticisinin vermiş olduğu DN faktörülerinden uygun olan gren tipi belirlenir. Ayrıca Rulmanın maruz kaldığı sıcaklık ve titreşim gibi faktörlerde göz önünde bulundurularak buna uygun içeriğe sahip gres tercihi yapılır.

  • İlk Yağlamada Konulacak Gres Miktarı Hesabı

Kapaksız Rulman uygulamalarında ilk yağlamada konulacak gres miktarı genel olarak aşağıdaki formül ile hesaplanabilir. Ancak devir hızının çok yüksek olduğu yerlerde (spindle rulmanları) kataloglarda verilen değerler ile yap miktarı hesaplanır.

n x dm  > 100.000 [min-1 x mm]; rulmanın boş hacminin 20% – 25% kadarı gres ile doldurulur.

n x dm < 50.000 [min-1 x mm]; rulmanın boş hacminin 100% ü gres ile doldurulur.

 

  1. n = rulmanın dakikadaki devir sayısı (rpm)
  2. dm = (d+D)/2 = İç çap ve Dış çap Toplamının Ortalamasıdır.

Ayrıca Rulman bir yataklamaya takılıyor ise yuvaya konulacak gres miktarı aşağıda belirtilen formül ile hesaplanır.

n / ng < 0.2 ; Rulman yuvasının %100 tamamı gres ile doldurulur.

n / ng ³ 0.2 ; Rulman yuvasının %60 lık bir kısmı gres ile doldurulur.

  1. n = dakikadaki devir sayısı (rpm)
  2. ng = rulmanın gres ile limit devri (rpm) Katalogdan alınacaktır.

 

 

 

 

 

 

 

  • Yeniden Yağlama Süresinin ve Yeniden Konulacak Gres Miktarının Hesaplanması

Yeniden Yağlama sürelerinin tayini için belirleyici bir çok faktör vardır. Bu faktörler ile kullanmakta olduğunuz rulmana ne kadar aralıklar ile ne kadar yağ koyacağınızı hesaplayabilirsiniz.

Ayrıca Rulman ne kadar aralıklar ile ne kadar yağ basacağınızı rulman üreticilerinin sitelerinde bulunan yerlerden de ulaşıp gerekli verileri girip kolayca hesaplayabilirsiniz.

Yeniden Yağlama süresini tayini için öncelikle Rulman Hız Endeksi Hesaplanmalıdır.

kf X n X dm

kf değeri aşağıdaki verilen Tablodan A’dan seçilecektir.

TABLO A

Rulman Tipi

Rulman Yapısı

kf Faktörü

Sabit Bilyalı Rulmanlar

Tek Sıra

0,90 … 1,10

Sabit Bilyalı Rulmanlar

Çift Sıra

1,50

Eğik Bilyalı Rulmanlar

Tek Sıra

1,60

Eğik Bilyalı Rulmanlar

Çift Sıra

2,00

Fener Mili Rumanları

15 Derece Baskı

0,75

 

25 Derece Baskı

0,90

Eksenel Sabit Bilyalı Rulmanlar

 

5,00 … 6,00

Eksenel Eğik Bilyalı Rulmanlar

 

1,40

Silindirik Makaralı Rulmanlar

Tek Sıra

3,00 … 3,50

 

Çift Sıra

3,50

 

Kafessiz Tipler

25,00

Dört Nokta Rulmanları

 

1,60

Oynak Bilyalı Rulmanlar

 

1,30 … 1,60

Eksenel Silindirik Makaralı Rulmanlar

 

90,00

Konik Makaralı Rulmanlar

 

4,00

Oynak Makaralı Rulmanlar

Tek Sıra

10,00

 

Faturalı Çift Sıra

9,00 … 12,00

 

Faturasız Çift Sıra

7,00 … 9,00

İğneli Rulmanlar

 

3,5

 

Yukarı da yapılan hesaplamanın ardından bulunan değer aşağıdaki tabloda yerine konularak tf değeri hesaplanır.

 

 

 

 

 

Tablonun sol kısmı tf değeri saat olarak verilmiştir.

Alt kısmı ise hesaplamış olduğumuz kf X n X dm X 10³ devir/dak mm dir.

1 numaralı Eğriden saat aralığının okunması tavsiye edilmektedir.

Yukarıdak tablodan okunan değerlerden sonra indirgeme faktörü olarak kullanılan 5 unsur vardır. Bu 5 unsur aşağıda Tablo B de verilmiş olup grafikten okunmuş olan saat değeri ile çarpılmış olup yeniden yağlama süresi tayin edilmiş olur.

Ancak eski gresi uzaklaştırmak zor olduğu için bulunan tfg değeri tekrardan 0,5-0,7 gibi bir değer ile çarpılarak doğru yeniden yağlama süresi tayin edilir.

Tfg = f1 X f2  X f3 X f4 X f5 X tf X (0,5 veya 0,7)

 

 

 

TABLO B

Sıcaklığa Bağlı Faktör

f1 Faktörü

Düşük (0-75 derece)

0,70 … 0,90

Orta (75-85 derece)

0,40 … 0,70

Yüksek (85-120 derece)

0,10 … 0,40

 

Nem Ve Toza Vağlı Faktör

f2 Faktörü

Düşük

0,70 … 0,90

Orta

0,40 … 0,70

Yüksek

0,10 … 0,40

 

Darbe, Titreşim ve Şoka Bağlı Faktör

f3 Faktörü

Düşük

0,70 … 0,90

Orta

0,40 … 0,70

Yüksek

0,10 … 0,40

 

Rulman Yüküne Bağlı Faktör

f4 Faktörü

P/C: 0,10-0,15

0,70 … 1,00

P/C: 0,15-0,25

0,40 … 0,70

P/C: 0,25-0,30

0,10 … 0,40

C: Rulman Yük Değeri (Katalog)

 

P: Rulmana Uygulanan Yük Değeri

 

 

Hava Akımına Bağlı Faktör

f5 Faktörü

Yavaş Akım

0,50 … 0,70

Hava Akım

0,10 … 0,50

 

Yeniden yağlamada konulacak gres miktarı için yapılan tayin süresine göre uygun zaman dilimi seçilir ve yeniden yağlamada konulacak gres miktarı hesaplanır.

Yenide yağlamada konulacak gres miktarı aşağıdaki formülden hesaplanır.

m = D.B.x

  1. D = rulman dış çap ölçüsü (mm)
  2. B = rulman genişlik ölçüsü (mm)
  3. m = konulacak gres miktarı (gr)
  4. x = tablodan okunan yağlama aralığı

 

Yeniden Yağlama Aralığı

x

Saatlik

0,00004

Haftalık

0,002

Aylık

0,003

Yıllık

0,004